صبح صادق آیین کهن مذهبی وائين دسته روي

صبح صادق از برنامه ها و آیین های مردم مازندران ونيز روستاي گردشي است که در صبح روز عاشورا و قبل از طلوع آفتاب انجام می شود و به نوعی مردم از صبح با ناله و زاری به صبح می گویند که چگونه طلوع می کنی وقتی امروز حسین(ع) شهید می شود.

مردم  بسیاری از جای جای این استان در غم از دست دادن امام حسین (ع) و یارانش نالان و عزادار بوده و شب عاشورا تا صبح در تکایا بیدار می مانند و در غم سرور آزادگان و شهیدان سوگواری می کنند و قبل از اذان صبح هر یک از هیئت ها در کوچه و معابر به راه افتاده و نوحه خوانی می کنند و مضمون همه نوحه ها شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا است.

قرائت مرثیه ها و نوحه ها به یاد عاشورای سال 61 هجری قمری از طلوع فجر و آغاز روز اندوه بار و سوزناک است چراکه در ظهر چنین روزی سرور آزادگان جهان در بیابان کربلا به شهادت رسیده است.                از مراثی معروف در این مراسم:

                                ای صبح صادق از چه رو می شوی سفید                               امروز حسین سر جدا می شود شهید

                                      اي صبح صادق  وامشو                                                         امروز حسين گردد شهيد      

این مراسم تا قبل از طلوع آفتاب ادامه دارد و آن گاه عزاداران جهت صرف صبحانه به تکایا می روند و پس از آن خود را آماده انجام مراسم  ظهر عاشورا می کنند.

در چنین روزهایی تعداد زیادی از مردم روستا که مقیم در سایر نقاط کشور هستند و نیز بسیاری از علاقه مندان به عنوان مهمان از شهرها و استان های مختلف کشور در این عزاداری ها شرکت می کنند به طوری که جمعیت روستا در این دو روز  چندین برابر می شود.

حسینیه هاي بالا و پايين محل از چند روز پیش از ماه محرم سیاه پوش می شوند و از روز اول ماه محرم مراسم عزاداری آغاز می شود  ومردم در دسته و هیئت های زنجیرزنی و سینه زنی به عزاداری می پردازند.

کسانی که نذر دارند نذورات خود را اعم از آش، خرما، شربت و ...... بین مردم پخش می کنند، و از شب اول تا هفتم مردم به عزاداری می پردازند و سعی دارند تا در این روز کلیه نذورات خود را ادا کنند در روز هفتم همه مردم به کنار علم می روند و به آن سلام می کنند، علم نماد و نشانه ای از قیام کربلا و علمدار دلاور کربلا است، در نوک علم نشانی از کف دست به نشان پنج تن آل عبا دیده می شود.

در روز هفتم عزاداران علم را بیرون آورده و در روستا خانه به خانه و کوچه به کوچه می گردانند، مردم نیز بانوحه خواني و سينه زني علم را همراهي نموده وصاحبخانه نذر خود را بصورت نقدي ويابرنج وشالي تقديم علم مينمايد و کسانی که نذر شیر دارند در این  روز همراه علم گردانی شیر بین مردم عزادار  پخش می کنند  و به این مراسم اصطلاحا "علم گردانی یا علم گردش" می گویند،در شب تاسوعا گردشيهاي مقيم ساري بصورت دسته روي ازشهر به روستا آمده وپس از حضور درآرامگاه عمومي محل وقرائت فاتحه به حسينيه پائين محل رفته وضمن عزاداري درحياط حسينيه ، جهت پذيرائي توسط ميزبان  به داخل حسينيه دعوت ميشوند وسپس با نظم وترتيب وسينه زني ونوحه خواني به بالامحل ميروند ودرانجا نيز توسط اهالي مورداستقبال قرارگرفته ودرحياط حسينيه دركنار مزارشهداي روستا عزاداري مي كنند و درهمان شب عزاداران روستاي تاكام نيز به صورت دسته روي به اين روستا آمده و تا پاسي از شب عزاداران 2تا محل با همديگر به سينه زني ونوحه خواني مي پردازند وپس از پذيرايي توسط هيئت امناي حسينيه ميزبان ، روحاني ميهمان به منبر رفته و روضه خواني ميكندو ودرخاتمه دو  هيئت با  اشعاري مثل :   (توسط ميهمان)          ما دعا گفتيم و رفتيم اي خدا يار شما                         (توسط ميزبان)  مادعا گوي شمائيم اي عزادار حسين        دست حيدر لطف پيغمبر نگهدار شما            وباز بصورت دسته جمعي سه بار ياعلي گفته وازهمديگر خداحافظي مينمايند .   وصبح روز نهم ( تاسوعا )  عزاداران حسينيه بالا بصورت دسته روي به پائين محل ميروند وضمن برگزاري مراسم سينه زني وپذيرائي  به بالامحل برگشته وبعداز اقامه نماز و صرف ناهار تمام اهالی روستای بالامحله وپائين محله به شکلی خاص و هیئت چندصد نفری از روستای گردشي به حسینیه روستای تاكام می روند و مراسم عزای روز تاسوعا را با شکوهی عظیم اجرا می کنند.